PATRIMONIO DE CUNTIS: abril 2013

IGREXAS DA ANLLADA, PORTELA E CUNTIS

CAPELA DE S. RAMÓN DA ANLLADA

Na freguesía de San Breixo de Arcos de Furcos, no lugar da Anllada, a ermida do San Ramón é a capela de Cuntis construída máis recentemente. Parece ser que foi trasladada das terras estradenses de Vea polo seu crego, D. Ramón de Valenzuela e Carbajales.

Trátase dun templo de considerábeis dimensións, de características arquitectónicas austeras -propias do neoclasicismo- localizado ao carón dun fermoso cruceiro -onde unha dolorosa sostén a espada que lle traspasa o peito- e nun extremo da carballeira da Anllada, onde todos os anos se celebra a romaría na honra do San Ramón.

Parte frontal da capela

Parte frontal da capela co cruceiro ao lado

Interior da capela

Lateral da capela

Parte traseira da capela

IGR. DE STA. BAIA DA PORTELA

Templo barroco de transición ao neoclasicismo; mais, como é obvio, esta non foi a fisionomía orixinal do templo, posto que durante o medievo debeu seguir o estilo propio daquel entón -lembremos que comeza a ser documentada a existencia desta parroquia a finais do S. XIII-.

O templo ten unha única planta, fachada con espadana centrada ao medio e porta principal con moldaduras características do barroco de placas. No seu interior consérvanse as imaxes da patroa, das virxes do Rosario e do Carme, do Sagrado Corazón, de San Xosé e de Santo Antón de Padua.

Portela, como freguesía, conta con catro núcleos de poboación: O Loureiro de Abaixo, O Loureiro de Arriba, Novás e Portela.

Parte frontal e lateral da igrexa

Parte frontal da igrexa

Parte lateral da igrexa

Parte traseira da igrexa

Pequeno cemiterio que se atopa detrás da igrexa

Detalles da parte frontal

IGR. DE STA. Mª DOS BAÑOS DE CUNTIS

Localizada no centro da vila, a igrexa de Santa María foi reconstruída na primeira metade do S. XVIII a partir da fábrica da súa predecesora románica. Ten torre para o campanario e espadana, planta de cruz latina e no seu interior distribúense seis altares con numerosas imaxes relixiosas de importante valor artístico, talladas por escultores como Gambino, Xosé Ferreiro, Francisco Asorey e Uxío Souto. Destacan entre outras pezas a Dolorosa, a Virxe do Carme, o Cristo Xacente -que ademais é articulado- e todo o conxunto de imaxes localizadas no altar maior.

Aínda que este templo conserva unha fisionomía propia do barroco, as súas orixes habería que buscalas, cando menos, no S. XI, cando formaba parte das instalacións cenobíticas do mosteiro de Santa María de Termis. No entanto, sepulturas do altomedievo e da época sueva tamén foron descubertas nas súas inmediacións.

Os núcleos de poboación desta freguesía son: Cuntis, Calvos, O Campo, Cardecide, Castolandín, A Ermida, O Folgoso, Fontecova, Foxacos, Laxos, A Louriña, Meira, Mesego, O Noval, A Paizosa, A Patela, O Pazo, Piñeiros, Porto de Gómez, Rebordelo, O Rogadío, Trasponte, Vilar, Vilariño, Xinzo e Zo.

Igrexa vista de frente

Interior

Interior visto dende o alto

Ventanal

Altar

Cristo Xacente

Altar

Altar maior

Sacristía

Cristo na cruz

Libros da sacristía

Parte traseira da igrexa

Feito por:

Simón López Baños
Ernesto Giménez García
Alexandre Gosende Monteagudo
Rubén Matos Alonso
Aarón Rey Blanco

IGREXAS DE COUSELO, PORTELA E MESEGO.

IGREXA DE SAN MIGUEL DE COUSELO.

O antigo templo parroquial de San Miguel de Couselo estivo localizado na aba oriental do monte Xesteiras e, durante a súa historia , sufriu diversos cambios arquitectónicos importantes. Sabemos que con anterioridade fora prerrománica , xusto cando formaba parte dos inmóbeis dun mosteiro que se fundara na Alta Idade Media; logo, durante o S. XII absorbería a estética románica e, pouco a pouco , entrados no barroco, a súa faciana iría cambiando. O mestre de cantería cuntiense Isidoro Gontad, en 1791, desfaría a antigua portada deste edificio e construiríaa nun estilo propiamente barroco.

Coo tempo, a igraza trasladaríase até o lugar onde hoxe se encontra, ao pé do lugar de Mourigade, deixando o seu antigo predio - na aba oriental do monte Xesteiras- para se erixir de novo, mais con outro aspecto, totalmente neoclásico. A obra, dunha única nave e con espadana para as campás centrada no alto da fachada, executaríase durante o ano 1899. Na actualidade aínda podemos comprobar nos seus muros algúns restos arquitectónicos do seu pasado románico, así como numerosas marcas de canteiros demostran a antigüidade desas pedras labrasm hoxe aproveitadas para unha construción decimonónica.

Conta esta freguesía con tan só seis lugares: As Carballas, Constenla, Couselo, Mourigade, O pazo e A Raxeira.

SANTIARIO DA NOSA SEÑORA DO CASTRO LOUREIRO

No lugar do Loureiro de Arriba sitúase unha ermida e santuario, do que a hai constancia da súa existencia na primeira metade do S. XVI , cando era unha ermifa considerábel e o lugar no que se atopa destaca pola súa fermosura dende onde se albisca o monte Xesteiras e o promontorio do Castro de Arcos. Posúe un soportal ou cuberto cara ao lateral norte, no que se alberga un altar exterior de pedra e un anuncio polo cal se avisa das indulxencias que pode acadar os que, até alí, se dirixan con fervor para acadar o perdón.

Aínda que se ten coñecido co nome da Capela do Loreto - por mor da devoción que no seu interior se venera- non deixa de ser este un xeito particular de sincretismo , de apropiación de cultos pagáns pola Igrexa. E dicimos isto posto que a súa denominación máis atifa era a de Nosa Señora do Castro Loureiro, e Loreto non ven a ser máis que a castelanización do topónimo e, ao mesmo tempo, a substitución dun culto popular por outra aceptada polo cristianismo.

Con esta denominación - a de Nosa Señora do Castro Loureiro- aparece no seu máis vetusto libro de fábrica, no que se comezaron a rexistrar noticias no ano 1678.

CAPELA DE SAN RAMÓN DE MESEGO

Capela de reducido tamaño localizada no lugar de Mesego no interior dunha pequena carballeira . Noutro momento tivo connotacións de santuario e no corazón dos seus herméticos muros venéranse tanto a San Ramón como a Santa Apolonia , santos dos que aínda hoxe en día perduran as súas celebracións.

Contan o veciños deste luga que existíu outro templo, capela ou pequena igrexa da que quedan ruinas escondidas entre o manto vexetal que recobre os agrestes horizontes , cheos de maxia e tranquilidade. Era a lendaria ermida de Santa Ana.

Traballo feito por:

Fadi Abdulkader Sande
Francisco Nuñez Campos
Jennifer Couso Hermida
Roi Fuentes Castro

Igrexa de Santa María de Cequeril

Igr. de Sta. Mª de Cequeril

A primeira referencia documental sobre Santa María de Cequeril data de 1217, asegurándonos que durante esa época xa existía un templo de traza románica e que durante a efervescencia barroca foi derrubado e ideado cunha estética máis moderna. O edificio actual, con torre que se eleva no centro da fachada, contén varias imaxes relixiosas de importante valor historico, como un Santiago Apóstolo, un fragmento do lignum crucis e dous pequenos relicarios cos ósos das santas Honrata e Liberata, que Don Francisco da Ruza e Silva trouxo da "Corte de Roma".
Cómpre deterse e observar o seu cemiterio, no que lápidas de comezos do S. XX e finais do XIX, ou pequenos mausoleos familiares -románticos e modernistas- anuncian con detalle o magnífico labor dos nosos canteiros.
O Agro do Monte, Cequeril, A Corga de Abaixo, A Corga de Arriba, A Cruz, A Igrexa, Mato, A Penela, Sebil e Vilar de Mato son as entidades de poboación desta parroquia.

Cristina Rodríguez Brea
Sergio Álvarez Picallo

IGREXAS DE SAN FINS DE ESTACAS E SAN MAMEDE DE PIÑEIRO

Igrexa de San Fins de Estacas

Templo de estilo neoclásico, datábel por conseguinte no S.XIX, que conta cunha momumental torre de tres corpos. O retablo do alta maior é de comezos do S.XX, Xesús Cristo crucificado, a Virxe do Rosario, San Xóan "O Bautista" e San Fins. Presenta a curiosidade de que o sagrario en lugar de mirar ao nacente (Xerusalén) faino ao poñente.
Seis son os núcleos de poboación desta parroquia: A Bragaña, O Casal, Magán, Teaño, A Torre e Vilameán.

Igrexa de San Mamede de Piñeiro

Posúe unha arquitectura de transición do barroco ao neoclasicismo. Ten planta en cruz latina, propia da arquitectura románica e unha torre campanario de tres corpos colocada á dereita da fachada.

No interior deste edificio cusiódianse as imaxes do patrón (San Mamede), Santo Antón de Padua, San Brais, San Roque, a Inmaculada e a Nosa Señora da O -A Virxe preñada de Xesús Cristo-. Tamén podemos contemplar restos escultóeicos datables entre o último cuarto so S.XV e a primeira metade do XVI.

Belai, Gontade, Guimarei, A Igrexa, Montesandeu, A Sobreira, Soutelo, O Toucedo e A Toxeira son os nomes dos lugares existentes na actualidade nesta parroquia.